VWO - BIOLOGIE - TV1
Opgave 3: Koolmezen dood door bestrijding buxusmot?
Context bij Opgave 3
In het voorjaar van 2018 kwamen er verontrustende berichten over opvallend veel dode koolmeesjongen in nestkasten. Ook Henriëtte had zo'n nestje met dode koolmezen in de tuin. De koolmees (Parus major, afbeelding 1) is een veelvoorkomende broedvogel in Nederland. De koolmees leeft van zaden en insecten. Totdat jonge koolmezen het nest verlaten, worden ze door hun ouders gevoerd met kleine insecten zoals de rupsen van de buxusmot.
In 2018 en 2019 hadden veel Nederlandse tuineigenaren last van de rupsen van de buxusmot. Ook Henriëttes buxus-heg werd kaalgevreten. In het tuincentrum haalde ze toen een middel om de buxusmot te bestrijden. Henriëtte vraagt zich nu af of het nestje dode koolmeesjes in haar tuin misschien het gevolg was van dit bestrijdingsmiddel.
Veel insectenbestrijdingsmiddelen behoren tot de pyrethroïden. Deze stoffen verhinderen het sluiten van de spannings-afhankelijke $Na^{+}$-kanalen in de uitlopers van neuronen.
... (afbeelding 1)...
Vraag 16 (Max. 2 punten)
Over het effect van pyrethroïden op een neuron worden de volgende uitspraken gedaan:
- Door pyrethroïden ontstaan er constant nieuwe impulsen in de axonen.
- Doordat de $Na^{+}$-kanalen niet sluiten, treedt hyperpolarisatie op.
- De oorspronkelijke rustpotentiaal wordt niet meer bereikt.
Schrijf de nummers 1, 2 en 3 onder elkaar en noteer erachter of de betreffende uitspraak juist of onjuist is.
